Spółka z o.o. czy jednoosobowa działalność gospodarcza? Poznaj opinię prawnika

W Polsce przedsiębiorcy mogą wybierać spośród wielu form działalności, takich jak jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka cywilna, spółki osobowe wśród których wyróżniamy spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową oraz spółkę komandytowo-akcyjną, a także spółek kapitałowych, do których zaliczane są spółki akcyjne, proste spółki akcyjne czy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które są tzw. osobami prawnymi posiadającymi odrębną osobowość prawną. Najczęściej wybierane rozwiązania to jednak jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) oraz spółka z o.o.. Wynika to z ich relatywnej prostoty, elastyczności i możliwości dopasowania do indywidualnych potrzeb przedsiębiorcy.

Warto podkreślić, że w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej mamy do czynienia nie tylko z wyborem początkujących przedsiębiorców. Wielu doświadczonych właścicieli firm w określonych branżach, również korzysta z tego rozwiązania, ze względu na przejrzystość i możliwość sprawnego zarządzania. Jednocześnie trzeba pamiętać, że istnieje opcja przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, co pozwala na zmianę formy prawnej bez konieczności likwidacji firmy.

Wybór odpowiedniej formy prowadzenia działalności gospodarczej to jedna z najważniejszych decyzji dla każdego przedsiębiorcy. Od niej zależą kwestie podatkowe, zakres ryzyka, formalności, a także możliwości rozwoju biznesu. Prawnik doradzający przedsiębiorcom najczęściej spotyka się z dylematem: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy jednoosobowa działalność gospodarcza?

W tym artykule przedstawię najważniejsze zalety i wady obu rozwiązań, a także wskażę, które formy działalności cieszą się dziś największą popularnością.

Zalety jednoosobowej działalności gospodarczej

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest najprostszą formą prowadzenia firmy. Jej popularność wynika przede wszystkim z łatwości rejestracji, niskich kosztów rozpoczęcia, tańszej księgowości niż w przypadku spółki z o.o., prostszego zarządzania i znacznie prostszej likwidacji. Do rozpoczęcia jednoosobowej działalności gospodarczej wystarczy zgłoszenie w odpowiednim urzędzie gminy lub miasta. Wniosek rejestracyjny można złożyć również online. Prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą mogą jedynie osoby fizyczne, jak sama nazwa wskazuje jednoosobowo. Posiadając JDG istnieje możliwość prowadzenia biznesu wraz z innym przedsiębiorcą zawiązując w tym celu spółkę cywilną. W innych przypadkach współpraca osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą z innym przedsiębiorcą stanowi współpracę B2B.

Do zalet JDG należą:

• szybkie założenie jednoosobowej działalności gospodarczej, możliwe w jeden dzień,
• brak konieczności wnoszenia kapitału zakładowego,
• rozliczanie podatków według zasad ogólnych lub w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
• prostsze rozliczanie się z Urzędem skarbowym,
• możliwość elastycznego zawieszenia działalności bez skomplikowanych procedur,
• możliwość szybkiego zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej,
• pełna swoboda w podejmowaniu decyzji i samodzielne kierowanie firmą,
• pełna przejrzystość finansowa, brak konieczności wypłacania pieniędzy z firmy przed wykorzystaniem ich na cele prywatne (niezwiązane z działalnością gospodarczą).

Dzięki temu jednoosobowa działalność sprawdza się szczególnie w początkowych etapach biznesu lub w biznesach prowadzonych na małą skalę, najczęściej lokalnie.

Wady jednoosobowej działalności gospodarczej

Wadą tej formy jest przede wszystkim pełna odpowiedzialność właściciela za zobowiązania firmy. Oznacza to, że w przypadku JDG przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem osobistym za wszystkie zobowiązania powstałe w związku z prowadzonym biznesem. To duże ryzyko, szczególnie gdy biznes napotka trudności i konieczne stanie się ogłoszenie upadłości. Nie bez znaczenia pozostaje w tym kontekście również stan cywilny przedsiębiorcy. W przypadku gdy pozostaje w związku małżeńskim bezpiecznym rozwiązaniem jest rozdzielność majątkowa. W ten sposób każdy małżonek zachowuje swój własny majątek osobisty. Dzięki temu odpowiedzialność przedsiębiorcy wynikająca z prowadzenia firmy, może zostać ograniczona do części majątku, a ściśle tylko do tych jego składników które pozostają w majątku osobistym przedsiębiorcy. Majątek osobisty małżonka pozostaje wtedy bezpieczny.

Inne minusy to:

• konieczność opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, tj. składki emerytalnej, składki rentowej, składki wypadkowej oraz składki chorobowej, zwanych potocznie składkami ZUS i składki zdrowotnej,
• ograniczone możliwości rozwoju i pozyskiwania inwestorów,
• brak rozdziału między finansami prywatnymi a firmowymi, co wpływa na sytuację finansową przedsiębiorcy, w tym np. na zdolność kredytową,
• zwiększone trudności przy zatrudnianiu większej liczby pracowników – choć oczywiście można zatrudniać pracowników, to przy większej ich ilości staje się to bardziej skomplikowane, bowiem mnożą się obowiązki i formalności z tym związane, a jednocześnie brak jest możliwości dywersyfikacji odpowiedzialności z tego wynikającej.

Zalety spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z o.o. to jedna z najczęściej wybieranych form działalności, gdy przedsiębiorcy chcą ograniczyć ryzyko i zabezpieczyć swój majątek. Wspólnikami spółki mogą być zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne czyli inne spółki lub organizacje. Najważniejszą zaletą jest to, że spółka posiada osobowość prawną, a więc za zobowiązania spółki z o.o. odpowiada majątkiem spółki sama spółka, a nie jej wspólnicy. Niedopowiedzeniem będzie definitywne stwierdzenie, że wybór spółki z o.o. całkowicie odcina wszelką odpowiedzialność za jej zobowiązania od osób, które są z nią związane. Inaczej kształtuje się odpowiedzialność wspólników spółki, a inaczej jest ona uregulowana względem członków Zarządu. Otóż wspólnicy spółki z o.o. za zobowiązania firmy odpowiadają tylko do wysokości wniesionych wkładów w zamian za które objęli w spółce udziały. Członkowie Zarządu zaś ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. wtedy, gdy egzekucja z jej majątku okaże się bezskuteczna. Od tej reguły istnieje jednak wyjątek. W sytuacji gdy spółka z o.o. znajdzie się w sytuacji niewypłacalności, a Zarząd spółki złoży w określonym przez przepisy terminie wniosek o ogłoszenie upadłości, odpowiedzialność członków Zarządu jest uchylona.

Bardzo często argumentem przesądzającym decyzję o wyborze spółki z o.o., jako formy działalności jest brak konieczności opłacania składek ZUS przez wspólników spółki. W przypadku spółki z ograniczona odpowiedzialnością, której udziały należą do co najmniej dwóch wspólników, nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Jedynie w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialności, wspólnicy będący osobami fizycznymi mogą w umowie spółki zostać zobowiązani do wykonywania na rzecz spółki z o.o. powtarzających się świadczeń niepieniężnych, tzw. PŚN, za których wykonywanie otrzymywać będą odpowiednie, uzależnione od rodzaju zadań wynagrodzenie. Od wynagrodzenia wypłacanego wspólnikom za wykonywanie powtarzających się świadczeń niepieniężnych nie odprowadza się składek ZUS, ani składki zdrowotnej. Wynagrodzenie takie jest opodatkowane podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych według tzw. „skali podatkowej”. Jest to ogromna zaleta spółki z o.o. nad JDG, a także pozostałymi formami działalności gospodarczej, takimi choćby jak spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna, czy spółki osobowe w których nie tylko nie można ustanowić na rzecz wspólników obowiązku wykonywania powtarzających się świadczeń niepieniężnych ale w których najczęściej występuje dodatkowo konieczność opłacania składek ZUS. Chcąc wdrożyć w spółce PŚN-y, konieczne jest założenie spółki przy udziale notariusza, bowiem umowa spółki musi być w takim przypadku zawarta w formie aktu notarialnego.

Do zalet należą:

• ograniczona odpowiedzialność wspólników spółki z o.o. do wysokości wniesionych wkładów, który najczęściej pokrywa się z wysokością kapitału zakładowego,
• możliwość pozyskiwania nowych inwestorów i rozwijania biznesu,
• prowadzenie spółki z o.o. przez Zarząd, co wpływa na bardziej profesjonalny wizerunek oraz ułatwia współpracę z kontrahentami,
• możliwość optymalnego podatkowo oraz pod kątem należności wobec ZUS-u wypłacania pieniędzy ze spółki z o.o.,
• możliwość dywersyfikacji zatrudnienia – spółka może zatrudniać pracowników na własny rachunek, a zbliżając się do limitów po przekroczeniu których znacznie wzrasta liczba obowiązków pracodawcy, spółka z o.o. może zatrudniać dalszych pracowników poprzez inny podmiot, np. spółę z o.o., której sama będzie wspólnikiem, tworząc tzw. holding,
• niska minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosząca 5 tysięcy złotych,
• wspólnikiem spółki z o.o. może być zarówno osoba fizyczna jak i inna spółka prawa handlowego, np. spółka z o.o. Spółka z o.o. może także przystąpić do umowy spółki cywilnej. Udziały spółki z o.o. mogą należeć do wielu wspólników, jak i w całości do jednego wspólnika.

Wady spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Nie da się ukryć, że założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga większego nakładu czasu i środków, niż założenie JDG. Konieczne jest sporządzenie umowy spółki (często w formie aktu notarialnego), ustalenie siedziby spółki, powołanie Zarządu zajmującego się prowadzeniem spółki, wpłacenie wkładów na pokrycie objętych udziałów. Proces obejmuje również rejestrację spółki z o.o. w Krajowym Rejestrze Sądowym i wiąże się z opłatą sądową. Może wystąpić również podwójne opodatkowanie, pierwszy raz na poziomie spółki z o.o. podatkiem dochodowym od osób prawnych, a następnie przy wypłacie dywidendy na poziomie wspólników podatkiem dochodowym od zysków kapitałowych. Z całą pewnością rozwiązanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest procesem długotrwałym i dużo bardziej skomplikowanym niż zamknięcie działalności gospodarczej.

Najważniejsze wady to:

• obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych i prowadzenia pełnej księgowości,
• ryzyko podwójnego opodatkowania – najpierw podatek dochodowy od zysków spółki, a następnie podatek od dywidendy w przypadku wypłaty zysków,
• bardziej skomplikowane procedury w przypadku rozwiązaniu spółki czy konieczności ogłoszenia upadłości,
• odrębność majątku spółki z o.o. od majątku jej wspólników wiąże się z koniecznością uprzedniej formalnej wypłaty środków przed wykorzystaniem ich na cele prywatne wspólników, niezwiązane z działalnością gospodarczą spółki.

Różnice między spółką z o.o. a jednoosobową działalnością gospodarczą

Podsumowanie i aktualne trendy

Zarówno jednoosobowa działalność gospodarcza, jak i spółka z o.o., mają swoje mocne i słabe strony. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej najważniejsza jest prostota i niski koszt wejścia, lecz dużym minusem pozostaje ryzyko odpowiedzialności za zobowiązania firmy. W przypadku spółki z o.o. przewagę daje bezpieczeństwo wynikające z ograniczonej odpowiedzialności za jej zobowiązania, choć okupione jest to większymi formalnościami i ryzykiem podwójnego opodatkowania, które najczęściej można ograniczyć.

Obecnie coraz więcej przedsiębiorców, mając przed sobą podjęcie decyzji o wyborze formy działalności gospodarczej, decyduje się na spółkę z o.o., chcąc zabezpieczyć swój majątek. Nadal jednak dużą popularnością cieszy się jednoosobowa działalność, zwłaszcza wśród osób fizycznych, które dopiero rozpoczynają przygodę z biznesem. Alternatywą pozostają także inne formy działalności, takie jak spółka cywilna czy spółki akcyjne, wybierane w zależności od skali i potrzeb.

Wniosek? Najlepsze rozwiązanie zależy od funkcjonowania firmy, poziomu ryzyka i indywidualnych potrzeb przedsiębiorcy.

Autor

Mateusz Kowalkowski

UMÓW SIĘ NA KONSULTACJĘ