Jeśli prowadzimy działalność gospodarczą i generujemy zyski, to naturalną konsekwencją będzie konieczność zapłacenia podatku dochodowego. W przypadku uproszczonej księgowości mamy możliwość wybrania formy opodatkowania działalności gospodarczej: możemy się rozliczać na skali podatkowej, podatkiem liniowym, może wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową.
Opodatkowanie działalności gospodarczej niesie ze sobą wiele skutków zarówno w zakresie stawki podatku jak i składki zdrowotnej.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych
Forma opodatkowania na zasadach ogólnych jest najpopularniejszą formą dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą. Podatek dochodowy płacimy od dochodu, a jego wysokość jest zależna od kilku czynników i zmiennych. Skala podatkowa charakteryzuje się tym, że mamy dwie stawki podatku i próg podatkowy. Przedsiębiorca, który zdecyduje się na opodatkowanie dochodów, na skali podatkowej, po spełnieniu określonych warunków ma prawo do odliczania wielu ulg i preferencji.
Stawka podatku dochodowego
W przypadku skali podatkowej mamy dwie różne stawki podatku dochodowego: 12% i 32%.
12% podatku płacimy do 120.000 zł dochodu rocznego
32% podatku dochodowego płacimy jako nadwyżka ponad 120.000 zł
Jeśli zatem nie przekraczamy progu podatkowego, to może się okazać, że ta forma opodatkowania będzie dla nas bardzo korzystna.
Zamiast płacić 19% podatku liniowego, możemy płacić jedynie 12%. Problem oczywiście pojawia się w sytuacji, w której przekroczymy 120.000 zł, ponieważ wówczas stawka podatku dochodowego jest zdecydowanie wyższa. Wybierając zasady ogólne, przedsiębiorca ma obowiązek wyliczać i odprowadzać na rachunek bankowy urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy, które może opłacać miesięcznie lub kwartalnie,
Składka zdrowotna
Od czasu wprowadzenia w życie Polskiego Ładu zmieniły się zasady liczenia składki zdrowotnej. Stałą i zryczałtowaną składkę zastąpiła składka zdrowotna liczona od dochodu. W przypadku skali podatkowej jest to dodatkowe 9% od dochodu. Finalnie zatem stawka podatkowa na zasadach ogólnych wynosi:
12% podatku dochodowego + 9% składki zdrowotnej = 21%
32% podatku dochodowego + 9% składki zdrowotnej = 41%
Jeśli jesteś przedsiębiorcą, który przekracza próg podatkowy, to zdecydowanie powinieneś rozważyć albo podatek liniowy, albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W innym wypadku będziesz musiał płacić 41% łącznego podatku od dochodu.
Kwota wolna od podatku
Niewątpliwie dużą plusem opodatkowania na skali podatkowej jest kwota wolna. Na dzień dzisiejszy wynosi ona 30.000 zł. Oznacza to, że od pierwszych zarobionych 30.000 zł nie musimy płacić podatku w ogóle. Na podatku liniowym nie mamy możliwości skorzystania z kwoty wolnej.
Przykład:
Jan Kowalski w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej rozlicza się na zasadach ogólnych i z wykorzystaniem podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Jego dochód wyniósł na koniec roku 110.000 zł
- 30.000 zł — kwota wolna od podatku — płacimy jedynie 9% składki zdrowotnej tj. 2.700 zł
- 80.000 zł — kwota, od której zapłaci 12% podatku + 9% składki zdrowotnej tj. 9.600 zł + 7.200 zł
Łącznie mamy zatem 2.700 zł + 9.600 zł + 7.200 zł = 19.500 zł co daje efektywnie 17,72% w skali roku.
Korzystanie z ulg podatkowych
Zasady ogólne umożliwiają również skorzystanie z większości ulg podatkowych. Są to między innymi ulga na dziecka, ulga dla rodzin 4+, odliczenie z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne czy wspólne rozliczenie z małżonkiem.
Koszty uzyskania przychodu
Pojęcie kosztów uzyskania przychodów jest kluczowe dla podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych — według skali podatkowej. Przepisy nie wskazują konkretnie, jakie wydatki stanowią koszt uzyskania przychodu. Kluczowy jest cel, w jakim przedsiębiorca ponosi te wydatki. Poniesione koszty uzyskania przychodów zmniejszają podstawę do opodatkowania, dzięki czemu nasz podatek dochodowy będzie niższy.
Ewidencja księgowa
W przypadku przychodów opodatkowanych skalą podatkową jesteśmy zobowiązania do prowadzenia uproszczonej księgowości w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów. Przedsiębiorcy są zobowiązani także do prowadzenia m.in. ewidencji wyposażenia, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Rozliczenie roczne
Przy opodatkowaniu dochodu skalą podatkową będziemy zobligowani do rozliczenia przychodów z działalności gospodarczej na formularzu PIT-36 wraz z załącznikiem PIT-36/B.
Rozliczenie składamy do urzędu skarbowego, który jest właściwy według miejsca zamieszkania.
Podatek liniowy
Własną działalność gospodarczą możemy również opodatkować podatkiem liniowym. Podstawę opodatkowania stanowi dochód i zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne. Stawka podatku wynosi 19% i jest stała. Podatek liniowy w porównaniu do skali podatkowej to przede wszystkim brak kwoty wolnej od podatku, niższa składka na ubezpieczenie zdrowotne i brak możliwości wspólnego rozliczenia się z małżonkiem.
Stawka podatku liniowego
Korzystając z tej formy opodatkowania działalności gospodarczej, decydujemy się na stałą stawkę podatku. Nie ma znaczenia, jaki mamy dochód — zawsze zapłacimy 19% podatku dochodowego. Porównajmy to z przykładem powyżej.
Przykład:
Jan Kowalski w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej rozlicza się na podatku liniowym i z wykorzystaniem podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Jego dochód wyniósł na koniec roku 110.000 zł
110.000 zł * 19% podatku dochodowego + 4,9% składki zdrowotnej od dochodu
Łącznie mamy 20.900 zł podatku + 5.390 zł składki zdrowotnej = 26.290 zł co daje 23,9% rocznie od podstawy obliczenia podatku.
Zdecydowanie więcej aniżeli na skali podatkowej
Zupełnie inna sytuacja będzie w przypadku dochodu powyżej 120.000 zł. Na podatku liniowym wciąż płacimy 19%, natomiast na zasadach ogólnych płacimy już 32%.
Istotnym ograniczeniem jest to, że z podatku liniowego mogą skorzystać jedynie te osoby, które osiągają dochody z tytułu działalności gospodarczej lub z tytułu działów specjalnych produkcji rolnej.
Składka zdrowotna
Tak jak w przypadku opodatkowaniu dochodu na zasadach ogólnych tak i na liniówce będziemy musieli zapłacić składkę zdrowotną od dochodu. Stawka ta jest jednak niższa, ponieważ wynosi 4,9% od dochodu. Opodatkowanie podatkiem liniowym wprawdzie wiąże się z możliwością odliczenia od podstawy opodatkowania wysokości zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, ale jednocześnie nie uwzględnia kwoty wolnej od podatku.
Ewidencja księgowa i rozliczenie roczne
W ramach opłacania zaliczek okresowych od kwoty dochodu podatnika z poprzedniego miesiąca ustalana jest wysokość miesięcznej zaliczki według stawki 19 proc. kwoty dochodu. Zeznanie roczne PIT podatnik opodatkowany liniowo składa na druku PIT-36L. Tak jak wcześniej wspomniałem, w ramach tej formy opodatkowania nie możesz rozliczyć się wspólnie z małżonkiem co może mieć wpływ na łączny podatek dochodowy.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest dobrym wyborem dla tych osób, które w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie ponoszą dużych kosztów. Atrakcyjne mogą się też okazać stawki podatkowe, które zależą od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej i wynoszą- 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15% oraz 17%. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest formą opodatkowania, w której przedsiębiorca nie ma możliwości pomniejszenia przychodów o poniesione koszty, czyli podatek dochodowy płacimy od osiąganych przychodów a nie dochodów i nie możemy odliczyć kosztów uzyskania przychodów. Z formy opodatkowania jaką jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, skorzystać mogą jedynie osoby fizyczne, które uzyskują przychód z wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej. Mogą one prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą, tworzyć spółki cywilne osób fizycznych oraz spółki jawne osób fizycznych.
Ryczałt jest przeznaczony dla osób fizycznych uzyskujących przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej (w tym spółki cywilne osób fizycznych oraz spółki jawne osób fizycznych), które w roku poprzedzającym rok podatkowy: uzyskały przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 2 mln euro.
Stawka podatkowa
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to prosta forma opodatkowania działalności gospodarczej. Podatek płaci się od przychodu, bez pomniejszania go o koszty.
Stawka podatku zależy od tego co robimy i wykonujemy dla spółki:
Stawki ryczałtu nie są jednakowe dla wszystkich rodzajów działalności i wynoszą w rozliczeniu PIT za 2023 r.:
17% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów;
15% przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych m.in. pośrednictwa w handlu hurtowym, hoteli, wynajmu samochodów osobowych;
12,5% od przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze od nadwyżki ponad 100 000 zł;
10% przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek;
8,5% od przychodów m.in. z działalności usługowej, w tym od przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%; od przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze do kwoty 100 000 zł;
5,5% od przychodów m.in. z działalności wytwórczej, robót budowlanych;
3,0% od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu, ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą;
2% od przychodów ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu (z wyjątkami wskazanymi w art. 20 ust. 1c ustawy).
12% dla przychodów osiąganych w związku ze świadczeniem niektórych usług w obszarze IT (dotychczas objętych stawką 15%), które są związane głównie z wydawaniem oprogramowania komputerowego (z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie on-line) oraz z doradztwem w płaszczyźnie informatycznej;
15% dla przychodów osiąganych przez przedstawicieli wolnego zawodu, którzy świadczą osobiście swoje usługi w ramach pomocy społecznej bez zakwaterowania;
8,5% dla przychodów do kwoty 100 000 zł oraz
12,5% dla przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł – usługi pomocy społecznej z zakwaterowaniem;
8,5% dla przychodów osiąganych ze świadczenia usług edukacyjnych przez przedstawicieli wolnego zawodu;
3% dla niektórych przychodów osiąganych m.in. z handlu, działalności rybackiej, gastronomicznej (o ile nie dotyczy sprzedaży napojów alkoholowych powyżej 1,5%), produkcji zwierzęcej (poza działalnością weterynaryjną), odpłatne zbycie ruchomości związanych z działalnością gospodarczą.
Pełny wykaz stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych został zawarty w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Jak opodatkować działalność ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych?
Ustawa przewiduje, iż jeżeli podatnik będzie miał problemy z klasyfikacją swojej usługi, pomocy szukać może w Ośrodku Klasyfikacji i Nomenklatur w Łodzi, który na podstawie opisu przygotuje dla podatnika klasyfikację.
Opis ten można przesłać pod podanym linkiem:
Niestety stawki ryczałtu generalnie są uzależnione od kodów PKWiU, to jest polska klasyfikacja wyrobów i usług, ona jest podobna do kodów PKD, natomiast jest trochę inna, ponieważ tych kodów jest trochę więcej i stawki ryczałtów są uzależnione od tych kodów. I teraz jaki jest problem, bo tych kodów jest dobrych kilkaset, objaśnienia do tych kodów z instrukcjami, z opisami ma 600 stron i wybrać sobie często kod właściwy, gdzie na przykład na podobne usługi jest pięć podobnych i teraz który jest nasz i trzy różne stawki, jest często rzeczą bardzo trudną i dosyć ryzykowne, bo nie wiemy, czy trafiliśmy z tym kodem.
Składając wniosek do Krajowej Informacji Skarbowej o to, czy na przykład robimy to i możemy korzystać ze stawki 8,5%, oni się nas pytają, jaki ma Pan kod PKWiU. Jak napiszemy, że nie wiemy, to nie wydadzą nam interpretacji, jak napiszemy, że wiemy i się pomylimy, to w sumie tak jakby tej interpretacji nie było i to nie ma większego sensu, więc ten proces poprzedzamy przeważnie wnioskiem do GUS-u, bo GUS już jest w stanie ocenić, jaki to jest kod PKWiU, on się tym zajmuje, wydaje w tym zakresie opinie. Z taką opinią później idziemy dopiero do KIS-u, mówimy, że mamy taki kod, bo GUS tak powiedział, ale ten proces jest jakby podwójny, trwa dwa razy dłużej, okaże, że etapów trwa po kilka miesięcy tak naprawdę, ale to jest jakby taki proces, żeby nam zapewnić bezpieczeństwo.
Oczywiście możemy bazować powiedzmy na innych interpretacjach, natomiast jeżeli my nie mamy tej klasyfikacji PKWiU, to składając wniosek do KIS-u, drogi urzędzie, czy my na pewno dobrze to opodatkowujemy ze stawką 8,5% i oni powiedzą dobrze, to i tak nie jest to dla nas wiążące, bo my nie mamy na danej tej klasyfikacji PKWiU, czyli GUS może mieć zupełnie inne zdanie co do klasyfikacji, aniżeli my to wstępnie zaklasyfikowaliśmy, więc to jest największy problem z ryczałtem.
Składka zdrowotna
Wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, którzy jako formę opodatkowania wybrali ryczałt r wynosi 9 proc. podstawy opodatkowania, a progi są wyznaczone w zależności od rocznego przychodu:
- Do 60 000 zł przychodu zapłacimy 60% przeciętnego wynagrodzenia
- Do 300 000 zł przychodu zapłacimy 100% przeciętnego wynagrodzenia
- Powyżej 300 000 zł przychidu zapłacimy 180% przeciętnego wynagrodzenia
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest zatem uzależnione od przychodu, który generujemy.
W 2023 roku wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców na ryczałcie wzrośnie, i wyniesie:
- Przychód Do 60 000 zł (6965,94 zł x 60% = 4179,56 zł) 376,16 zł miesięcznie (4179,56 zł x 9%)
- Do 300 000 zł (6965,94 zł) 626,93 zł miesięcznie (6965,94 zł x 9%)
- Powyżej 300 000 zł (12538,69zł) 1128,48 zł miesięcznie (12538,69 zł x 9%).
Ewidencja i rozliczenie roczne
Przedsiębiorca, który wybiera opodatkowanie ryczałtem, jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów, przechowywania dowodów zakupów, prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także zobligowany jest on, do prowadzenia ewidencji księgowej. Jest to zdecydowanie prostsza księgowość i wielu przedsiębiorców będzie w stanie prowadzić ją samodzielnie. Koszty ewidencji przychodów w przypadku korzystania z uług biura rachunkowego równiez będą niższe aniżeli w przypadku podatkowej książki przychodów i rozchodów.
Dodatkowo ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym wymienia katalog działalności, które bezwzględnie nie mogą opodatkować swoich przychodów ryczałtem: prowadzenie aptek prowadzenie lombardów kupno i sprzedaż wartości dewizowych handel częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych wytwarzanie wyrobów objętych podatkiem akcyzowym.
Na koniec roku składamy PIT-28.
Karta podatkowa
Szczegółowy wykaz przedsiębiorców, którzy mogą rozliczać dochód kartą podatkową, został zamieszczony w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Dla karty podatkowej charakterystyczne są stawki określone kwotowo w drodze decyzji. Stawka karty podatkowej zależy od kilku czynników, np.: rodzaju prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników, liczby mieszkańców miejscowości, w której przedsiębiorca prowadzi własną działalność gospodarczą.
Formularz PIT-16 służy jako wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej. Należy go złożyć nie później niż do 20-go stycznia roku podatkowego, a w sytuacji, gdy podatnik rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego – przed rozpoczęciem działalności.
Polski Ład, a opodatkowanie w formie karty podatkowej
Polski Ład wprowadził przepisy zgodnie, z którymi odchodzi się od opodatkowania działalności gospodarczej kartą podatkową. Przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej lub którzy chcą zmienić formę opodatkowania nie mogą już wybrać karty podatkowej w 2022 roku.
Karta podatkowa jest zatem dostępna jedynie dla kontynuujących działalność gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową. Ponadto od 2022 roku z karty podatkowej nie będą mogły już skorzystać osoby, które świadczą usługi zdrowotne w ramach wolnych zawodów, o ile są świadczone na rzecz osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
Składka zdrowotna
Rok składkowy dla podatników rozliczających się w kartą podatkową liczony jest od 01 stycznia do 31 grudnia. Miesięczna składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2023 roku przy tej formie opodatkowania wyniesie 314,10 zł.
Spółki jawne i spółki cywilne
Osoby, które prowadzą indywidualną działalność gospodarczą i są jednocześnie wspólnikami spółek transparentnych podatkowo, czyli spółki jawnej, spółki partnerskiej czy spółki cywilnej lub są wspólnikami co najmniej dwóch takich spółek:
- mogą opodatkować każdą z tych działalności jedną z form opodatkowania: liniowo albo na zasadach ogólnych. Nie można jednej działalności opodatkować podatkiem liniowym, a drugiej na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) – w ybór opodatkowania dochodów na zasadach ogólnych albo podatkiem liniowym dotyczy wszystkich form prowadzonej działalności
- mogą każdą z tych działalności opodatkować na różnych zasadach: jedna działalność może być opodatkowana podatkiem liniowym, a inna ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (nie dotyczy spółek komandytowych ani partnerskich).
Niektóre ze spółek osobowych dla celów podatku dochodowego są podmiotami transparentnymi podatkowo. Oznacza to, że te spółki nie są podatnikami podatku dochodowego, a podatek od dochodu osiągniętego za ich pośrednictwem płacą ich wspólnicy (osoby fizyczne bądź osoby prawne). Dlatego dochody z udziału w tych spółkach są opodatkowane na poziomie wspólnika wskazanej spółki.
W przypadku spółek osobowych stosuje się zasadę, że wspólnicy spółki muszą być opodatkowani według jednej ustawy.
To oznacza, że nie ma możliwości rozliczeń dochodów z udziału w spółkach poszczególnych wspólników według przepisów podatkowych znajdujących się w różnych ustawach: w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – według skali podatkowej lub podatkiem liniowym – i w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – ryczałtem ewidencjonowanym i kartą podatkową.
Kiedy można zmienić formę opodatkowania działalności gospodarczej?
Podatnicy chcący zmienić formę opodatkowania w działalności gospodarczej powinni tego dokonać co do zasady w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w danym roku podatkowym. Jeżeli chcesz zmienić formę opodatkowania to trzeba złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania.
Jeśli nie prowadzisz jeszcze działalności gospodarczej to formę opodatkowania musisz wybrać podczas rejestracji działalności gospodarczej. W zależności od tego, co wybierzesz, masz inne obowiązki oraz różną podstawę opodatkowania: jeśli zdecydujesz się na opodatkowanie dochodów na zasadach ogólnych według skali podatkowej – nie musisz powiadamiać o tym naczelnika urzędu skarbowego; jeśli wybierzesz podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – musisz zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągniesz pierwszy przychód w roku podatkowym.
Podsumowanie
Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej nie jest wyborem prostym. Musimy wziąć pod uwagę zarówno przychody i dochody za zeszły rok ale również prognozowane przychody i dochody na rok obecny. Ważnym aspektem będzie również składka zdrowotna i sposób jej liczenia. A nie zapominajmy, że w przypadku wyboru formy opodatkowania możemy wziąć pod uwagę również spółki takiej jak np.: spółka z o.o. lub spółka komandytowa. Dlatego tak ważne jest aby korzystać z doradztwa podatkowego aby mieć pewność co do najlepszego wyboru – zarówno formy prawnej jak i formy opodatkowania.
UMÓW SIĘ NA KONSULTACJĘ
